یک رأی‌ و محکم باشید

به خاطر داشته باشید که هدف از انضباط مؤثر آن است که کودک از شما اطاعت کند و روش او در انجام کارها مهم نیست او ممکن است بد ادای کند که نباید آن را با نافرمانی اشتباه بگیرید تنبیه به هر حال در او نفوذ ‌کرده‌است مثلاً وقتی کودک شما مطیع نیست و به عنوان تنبیه به اتاقش تبعید می شود ممکن است بگوید : برای من مهم نیست به هر حال من دوست نداشتم اینجا بمانم و به اتاق خود برود .این رفتار را نادیده گرفته و تنبیه را انجام شده فرض کنید .

روش های مجازات

از توصیه هایی که من در این بخش نموده ام ، دریافته اید که مجازات فقط قسمتی از روش شما در اعمال قدرت است زمانی که سایر قسمتهای این روش انضباطی مؤثر نیز مورد اجرا قرار گیرد . شما محتاج به در نظر گرفتن تعداد زیادی روش مجازاتی نخواهید بود . بلکه دو تا سه روش از قبیل فرستادن کودک به اتاقش برای مدت کوتاه یا گرفتن حقی یا چیزی از او کافی خواهد بود . دوباره در اینجا اهمیت لحن صدا و جدی و محکم بودن را بخصوص ‌در مورد کودک خردسال باید متذکر شوم .

بسیاری از والدین ‌در مورد تنبیه بدنی از نظر می خواهند . من معتقدم که گاه گاهی ضربه ای به پشت بچه نواختن به وسیله مادر یا پدری که عواطف و احساسات خود را در اختیار دارند و موقعیت را لازم تشخیص می‌دهند ضرری ندارد . این می‌تواند به اصطلاح جو را تمیز کرده و به مسئله خاتمه دهد اگر چه کتک زدن کودک در موقعی که شما از کوره در رفته اید مسئله ای است متفاوت و باید از آن حذر کرد . همچنین فکر می کنم که تحقیر کردن طفل با سیلی زدن به او نیز کار اشتباهی است .

اگر اعمال شما مختصر و مفید باشد و قسمتی از یک روش انضباطی مؤثر آن ها را حتی نمی توان تنبیه به حساب آورد . در واقع شما به کودک خود حق انتخاب می دهید و آن را با واکنش روش دنبال می کنید . مثلاً فکر کنیم که بعد از برقرار کردن برنامه منظم خواب و از میان بردن جدالهای بی موقع در موقع خوابیدن دختر چهار ساله شما به خارج از بستر و اتاق خود مرتباً ادامه دهد . با لحن جدی و در یک بحث آرام به او بگویید که باید در اتاق خود باقی بماند ولی در را می‌تواند باز یا بسته نگه دارد ، اما هیچ راه دیگری وجود ندارد . اگر دوباره از اتاق خود خارج شد یک بار به او تذکر دهید ولی بعد بدون بحث و مشاجره بیشتر به سادگی او را به اتاقش بازگردانید و در را ببندید ، و آن را برای دو دقیقه از پشت بسته نگه دارید (زیرا این برای کودک خردسال مدت زیادی است ) مسلماًً او غمگین خواهد شد اما روی خود فشار بیاورید و محکم بیاستید . زمانی که او را بیرون می آورید صبر کنید که آرامش خود را بازبیابید و بعد بگویید : میبینی که مادر و پدر در این مورد جدی هستند تو هنوز همان حق انتخاب را داری حالا بیا دوباره امتحان کنیم شاید شما چندین بار مجبور به تکرار این برنامه شوید. اما اگر نقش خود را ساده و نسبتاً دوستانه اما جدی ایفا کنید امکان موفقیت شما بسیار زیاد خواهد شد . اصول انضباط مؤثر یقیناً کمک مؤثری در کوشش‌های شما برای به دست آوردن حس حقیقی قدرت در رویارویی با کودک ناسازگار شما است . در واقع بسیاری از والدین این اصول را ‌در مورد اداره کودکان سازگار خود نیز قابل استفاده یافته اند . زمانی که شما روش های انضباطی خود را تمرین و بازسازی می کنید سعی کنید که همیشه در جهت یک رویه محبت آمیز خود را تمرین و بازسازی می کنید . سعی کنید که همیشه در جهت یک رویه محبت آمیز حرکت کنید در رویارویی با یک رفتار حائز اهمیت جدی ، و ‌در مورد آزارهای کم اهمیت تر ، همراه با نرمش و دوستانه ولی در هر حال باید تصمیم گیرنده واقعی مشخص باشد به زودی احساس اراده بیشتری خواهید کرد و در روابط شما با کودک بهبودی حاصل خواهد شد .

پرخاشگری ^[۱۲] یکی از پدیده‌های مهم روانی – اجتماعی است که قسمت اعظم تاریخ مدون انسان پیرامون آن رقم خورده است . برخی سپده دم تاریخ را با بیان قتل هابیل به دست قابیل آلوده به پرخاشگری و خشونت می دانند . کوالسکی ^[۱۳] بر اساس پژوهش‌های انجام شده خود ، می نویسد : از ۵۶۰۰ سال قبل تا امروز ، بشر فقط ۲۹۲ سال در صلح و صفا گذرانیده و بقیه را در جنگ و ستیز بوده است . اگر تاریخ انسان را ورق بزنیم ، پر است از خونخواری و قتل و غارت و کشتار . بزرگترین افتخار قهرمانان تاریخ این بوده است که توده های گسترده تری از انسان‌ها را کشته یا به کشتن داده‌اند . از آن سردار رومی می توان نام برد که چهل هزار غلام را در روم به صلیب کشید و پادشاهی که فرمان داد تا هزاران نفر از هواداران یک عقیده را در زمین بکارند و یا از آتیلا و چنگیز ذکری به میان آورد که مردم شهرهای چند هزار نفری را قتل عام کردند و تیمور که سراسر ایران را از کله انسان مناره ساخت و یا از ترومن که صد ژاپنی را در لحظه ای به هلاکت رساند …

این است بیلان تاریخ بشر !

در طی این جنگ و ستیز ها ، شمار افرادی که کشته شده و یا در اثر بیماری‌های واگیر از میان رفته اند ، بالغ بر سه میلیارد و ششصد میلیون نفر بوده است ؛ یعنی معادل کل جمعیت فعلی کره زمین . ^[۱۴] اهمیت موضوع وقتی روشن می شود که بدانیم شمار کشته شدگان در آمریکا بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۵ بیشتر از تلفات ارتش آمریکا در ویتنام بوده است . در سال ۱۹۷۵ از هر ده هزار نفر آمریکایی یک نفر به طور پرخاشگرانه کشته است . در مقایسه آماری پرخاشگری و خشونت در ایران با دیگر کشورها – که مثلاً در هر پنج دقیقه یک نفر به قتل می‌رسد و در هر ۱۰ دقیقه یک نفر مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرد – نشان می‌دهد که در کشور ما ، هنوز در مقایسه با بسیاری از کشورهای بزرگ ، حتی معدل خشونت و پرخاشگری در جهان ، بسیار پایین است .

روان شناسان اجتماعی ، پرخاشگری را به عنوان یکی از رفتارهای بیمارگونه مورد مطالعه قرار می‌دهند و در تلاشند تا عوامل مؤثر در پیدایی ، افزایش یا کاهش آن را معلوم دارند .

تعریف پرخاشگری

پرخاشگری را رفتاری تعریف کرده‌اند که هدف آن صدمه زدن به خود یا دیگری باشد .

آنچه در این تعریف حائز اهمیت است ، قصد و نیت رفتار کننده است ؛ یعنی آسیب رسانیدن تصادفی به شخص دیگر ، پرخاشگری نیست . مثلاً اگر توپ فوتبال سهواً به بازیکن دیگر اصابت کند ، پرخاشگری نیست . اما اگر فردی مخصوصاً بازیکنان را با پا بزند ، هل بدهد ،

تنه بزند و یا فحاشی کند ، پرخاشگری است . شاید این تعریف کمتر عینی باشد ؛ زیرا می توان از نیات فرد استنباطهای مختلفی کرد . علاوه بر این ، تعریف شامل رفتارهایی که ما معمولاً بدانها ” پرخاشگری ” می گوییم ، نمی شود . مثلاً : کودکی که کودک دیگر از تاب به زمین پرتاب به زمین پرتاب می‌کند تا خروش سوار شود ، قصد آزار او را ندارد ؛ اما دیگران رفتارش را پرخاشگرانه می دانند . در عمل ، بسیاری از پژوهشگران ترکیبی از این دو تعریف را به کار می‌برند . رفتاری که به دیگران آسیب می رساند ، پرخاشگری نامیده می شود ، به خصوص وقتی که کودک بداند رفتارش به دیگری آسیب می رساند . اعمال خصمانه ای که از روی قصد باشد نیز پرخاشگری تلقی می شود (ماسن و همکاران ، ۱۳۷۶ : ۴۲۵ ).