فرضیه ‏های تحقیق

– بازی درمانی بر پیشرفت نگهداری ذهنی مفاهیم” طول؛ وزن ؛ حجم” در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مؤثر می‌باشد.

– بازی درمانی بر رشد ترسیم آدمک در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر موثرمی باشد.

– بازی درمانی بر پیشرفت هماهنگی چشم و دست در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مؤثر می‌باشد.

-بازی درمانی بر پیشرفت اجتماعی شدن دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر موثرمی باشد.

– بازی درمانی بر پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مؤثر می‌باشد.

– بازی درمانی بررشد مهارت‌های حرکتی دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر مؤثر می‌باشد.

تعریف مفهومی و عملیاتی واژه‏ ها و اصطلاحات فنی و تخصصی

تعاریف مفهومی

کم توان ذهنی: کم توانی است با محدودیت های معنادار در کارکرد هوشی و رفتار سازشی؛ به گونه ای که رفتار سازشی به صورت مهارت های سازشی مفهومی، اجتماعی و عملی بیان می شود. این اختلاف قبل از سن ۱۸ سالگی به وجود می‌آید(لوکاسون و همکاران،۲۰۰۲).

– رشد شناختی^[۱۷]: توانایی درک و به‌کارگیری مفاهیم متناسب با سن و چگونگی برقراری و ادامه رابطه نمادی کودک با دیگران و تحصیل در مدرسه (تمایی نژاد، ۱۳۸۹)

– رشد حرکتی^[۱۸]: عبارت است از سطح توانایی و کارکرد فرد در انجام امور مربوط به مهارت‌های حرکتی متناسب با سن که این حرکات از سطوح حرکتی ساده و ادراکی آغاز و تا سطح شناختی پیش می رود (سازمند و طباطبایی، ۱۳۸۹).

– رشد ترسیم: توانایی کودک در ترسیم اجزاء آدمک گودیناف که ‌بر اساس مهارت‌های هنری قضاوت نمی‌شود بلکه بر پایه وجود جزئیات ضروری و رابطه آن‌ ها با یکدیگر می‌باشد (مقیمی، آذری، ۱۳۹۱).

– رشد اجتماعی^[۱۹]: توانایی ایجاد و ارتباط متقابل با دیگران در زمینه اجتماعی خاص به طرقی که در عرف جامعه قابل‌قبول و درعین‌حال برای شخص سودمند و ارزشمند باشد. (نظری نژاد، ۱۳۸۷).

پیشرفت تحصیلی^[۲۰]: عبارت است از پیشرفت فرد در یک یا چند موضوع درسی (درک و فهم و خواندن و محاسبه کردن) چنین پیشرفتی توسط آزمون‌های میزان شده تحصیلی اندازه‌گیری می‌شود. همچنین این اصطلاح بر پیشرفت فرد در کلاس درس آنطور که توسط کادر مدرسه ارزیابی می‌شود دلالت دارد (ماهر، ۱۳۸۸).

– بازی درمانی^[۲۱]: بازی درمانی تدارک فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده و مناسبی که به منظور ایجاد وضع مناسب برای ابراز خود از طریق تعامل اجتماعی و سرگرمی تدوین و توسعه مهارت‌ها و علایق که به استفاده سازنده و مفرح از ساعات فراغت منجر می‌شود و همچنین بهزیستی ذهنی و فیزیکی را بهبود می‌بخشد (ماهر، ۱۳۸۸).

تعاریف عملیاتی

دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر: منظور از دانش آموزان کم توان ذهنی در این تحقیق، دانش آموزانی هستند که در مدارس استثنایی شهرستان رشت در گروه آموزشی کم توان ذهنی مشغول به تحصیل می‌باشند.

– رشد شناختی: رشد شناختی عبارت است از نمراتی که آزمودنی‌ها در آزمایش‌ها پیاژه در رابطه با طول، حجم مایع به دست می‌آورند و نمرات طراز تحول در ۳ طبقه شامل عدم نگهداری ذهنی (صفر) بینابینی (۸ تا ۱) نگهداری ذهنی (۹ تا ۱۲) قرار می‌گیرد.

– رشد حرکتی: رشد حرکتی در این پژوهش عبارت است نمراتی که آزمودنی‌ها از تست فراستیگ و در آزمون «I» هماهنگی چشمی- حرکتی، آزمون V ارتباط فضایی و آزمون IV ادراک فضایی به دست می‌آورند.

– رشد اجتماعی: رشد اجتماعی در این پژوهش عبارت است از نمراتی که آزمودنی در مقیاس رشد اجتماعی واینلند در طبقه‌های هشت گانه S,L,C,SD,SHD,S,H,E, S.H.G به دست می‌آورند نمرات در قالب +NO, A(+NO), A(F), A محاسبه می‌گردد. عبارت است از نمره‌ای که آزمودنی از خارج قسمت نمره سن اجتماعی بر سن تقویمی ضربدر عدد ۱۰۰ به دست می‌آورد.

– رشد ترسیم : رشد ترسیم در این پژوهش توسط آزمون آدمک گودانیاف سنجیده می‌شود و بر اساس اجزا ترسیم که جمعاً ۵۵ ماده می‌باشد نمره خام آزمودنی محاسبه و می‌توان با تعدیل آن به سن عقلی هوش آزمودنی را نیز تعیین نمود.

– پیشرفت تحصیلی: توسط آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته که روایی و پایایی آن محاسبه شده است مورد سنجش قرار می‌گیرد.

– بازی درمانی: در این پژوهش عبارت است از تدارک یکسری بازی ساخت دار (طرح‌ریزی مجموعه‌ای از موقعیت‌های ویژه) برای گروه آزمایش که به صورت بازی‌های آموزشی، بازی‌های اجتماعی، بازی‌های حرکتی توسط محقق و ‌بر اساس دیدگاه‌های مطرح تدوین و به اجرا در می‌آید.

متغیرهای تحقیق

متغیر مستقل

بازی درمانی:در این پژوهش از بازی به عنوان یک تکنیک بهره گرفته خواهد شد.لذا بازی‌ها با توجه به پیشینه مطالعات انجام‌شده توسط محققان و ویژگی‌های کودکان کم توان ذهنی و نظریه ها و پژوهش‌های مربوط به رشد کودکان (مراحل حسی- حرکتی، ادراکی و شناختی) به شرح زیر انتخاب شده‌اند:

الف) بازی‌های شناختی: بازی سایه ها، بازی ثبات اعداد، بازی طبقه‌بندی کردن، بازی تمرکز گروهی، بازی ثبات مواد، بازی ساختن شهر افسانه‌ای، بازی ثبات سطح، بازی به من بگو رو میز چیه؟، بازی طرح را کامل کن، بازی ردیف بندی، بازی سروده‌ها

ب) بازی‌های اجتماعی: بازی پولکا، بازی والس، بازی مار بزرگ، بازی کیسه لوبیا یخ زده، بازی تلفن، بازی صندلی موزیکال، بازی پل لندن، بازی زیرا، بازی صدای حیوانات، بازی نخ بلند، بازی بیا فکر کن، بازی گرم یا سرد.

ج) بازی‌های حرکتی: بازی جاپایی ها، بازی شمع و تفنگ آبپاش، بازی عبور از مانع، بازی کانگورو (با دو توپ و با سه توپ)، بازی عبور از باتلاق، بازی محل پارکینگ، بازی باندکشی و تخته میخدار، بازی پازل انسان، بازی شباهت‌ها و اختلاف‌ها، بازی حیوانات پنهان را پیدا کن و رنگ کن، بازی کپی کردن، بازی تکمیل کردن

متغیر وابسته: رشد شناختی، اجتماعی و حرکتی

متغیر کنترل هوش: دانش‌آموزان ‌بر اساس نمره کسب‌شده در پرونده که شامل عقب‌مانده ذهنی آموزش پذیر می‌باشند گزینش شده‌اند و دانش‌آموزانی که هوش بهری در حد دیر آموز و یا تربیت‌پذیر ‌داشته‌اند حذف شده‌اند همچنین دانش‌آموزانی که از نظر حرکت، شنوایی و بینایی مشکل ‌داشته‌اند از نمونه حذف شده‌اند.

فصل دوم

پیشینه پژوهش

در این فصل به پیشینه پژوهش پرداخته می شود. بدین ترتیب، ابتدا به گستره نظری متغیرهای پژوهش شامل دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر، مهارت های شناختی، اجتماعی، حرکتی و بازی درمانی پرداخته می شود. سپس پیشینه تحقیقات در دو بخش داخلی و خارجی ارائه می‌گردد.

گستره نظری

مقدمه