ج. نافرمانی و مخالفت ( لجبازی )۳ : حدود ۳۵ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی دچار رفتارهای مخالفت آمیز و نافرمانی اند . آنان با رفتارهای خشن و گاه پرخاشگرانه خود مدام درصدد سرپیچی از دستورها و خواست های دیگران ( والدین ، آموزگاران ، مربیان ، اعضای خانواده اند (چویل وموریس بالینی کد ترجمه رضانائیان ۱۳۸۸) .

_________________________________________

۱٫Torte 2..Opposit Lonal Difinnet 1.Pertinacity

۴۷

د – اختلالات خلقی ۲ : تقریباً ۱۸ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی ، تجاربی از افسردگی داشته اند . آن ها ممکن است احساس انزوا ، ناکامی ، کاهش عزت نفس کنند و چنانچه مدرسه می‌روند ، با افت تحصیلی و کاهش روابط دوستی و اجتماعی روبرو می‌شوند .

ذ – ناتوانی های یادگیری ۳: نزدیک به ۲۵- ۲۰ درصد کودکان بیش فعال دچار ناتوانی یادگیری اند . رایج ترین این اختلالات ناتوانی در خواندن و نوشتن است . هرچند کودکان بیش فعال الزاماًً در یادگیری ناتوان نیستند ، اما چون قدرت توجه و تمرکز آن ها کاهش یافته ، در انجام وظایف درسی – مدرسه ای خود دچار مشکلات فراوانی می‌شوند(چویل وموریس بالینی کد ترجمه رضانائیان ۱۳۸۸) .

درمان :

مطالعات نشان داده‌اند درمان مؤثر کیفیت زندگی را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشد(کاپلان وسادوک ، ۲۰۰۴ ).

درمان دارویی خطاول درمان ADHD محسوب می شود. محرک های دستگاه عصبی مرکزی داروهای انتخاب اول هستند ، زیرا مشخص شده اثر بخشی بالایی دارندوعموما” عوارض خفیف قابل تحملی ایجاد می‌کنند هرچند سوابق مستند مربوط به فرآورده های کوتاه اثر ‌و پیوسته رهش مثل متیل فندیت ، آمفتامین ودکستروآمفتامین بی خطری این داروهارا نشان داده‌اند ، اما راهبردهای فعلی مصرف یکبار در روز فرآورده های پیوسته رهش به دلیل سهولت مصرف و کاهش عوارض بازگشت ارجهیت دارند. یک شکل جدید متیل فندیت دکستمیل فندیت ( فوکالین ) است که فقط حاوی آنانتیومر است اخیراً” به بازار عرضه شده است .

وهدف از تولید آن افزایش اثرات درمانی وکاهش عوارض جانبی درآن دسته از مبتلایان به ADHD است که پاسخ ناقص نسبت به متیل فندیت نشان داده‌اند . یکی از مزایای انواع پیوسته رهش داروها در بسیاری از کودکان این است که مصرف یک وعده در صبح سبب حفظ اثرات درمانی در تمام طول روز میشودودیگر لازم نیست کودک برای مصرف وعده دوم یا سوم دارو فعالیت تحصیلیش را قطع کند.

________________________

۱٫Affect Disorder 2.Learning Disorder

۴۸

مزیت فیزیولوژیک ارآورده های پیوسته رهش محرک‌های فوق این است که سطح دارو در تمام طول روز در حد ثابتی باقی میماندو این امر مانع بروز دوره های بازگشت ‌و تحریک پذیری می شود. داروهای خط دوم. درمان کودکان ونوجوانان دچار بیش فعالی – کمبود توجه عبارتند از: انوموکسین ( استراتن ) که یک مهار کننده باز جذب نورا اپی نفرین است ; داروهای ضد افسردگی نظیر : بوپروپیون وتلافاکسین آگونیستهای گیرنده آلفا آدرنرژیک هستند.

داروهای محرک : متیل فندیت ( ریتالین ) و فرآوردهای آمفتامین آگونیست دوپامین هستند ، اما مکانیسم عمل این داروها ناشناخته مانده است. داروهای غیر محرک : نظیر استراترا که اسم ژنریک آن آتو موکستین است واخیرا” مورد تأیید واقع شده . اتوموکسین هیدرو کلریدیک یک مهار کننده باز جذب نوراپی نفرین است که از سوی FDA برای درمان ADHD در کودکان ۶ ساله وبالا تر تأیید شده است . مکانیسم ‌اثر آن به خوبی مشخص نشده است . اما تصور می شود مهار انتخابی ناقل پیش سیناپسی نوراپی نفرین در اثر بخشی دارو نقش داشته باشند. اتوموکستین بخوبی از لوله گوارش جذب می شود وسطح پلاسمایی آن ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف به حداکثر می‌رسد. مشخص شده این دارو در کودکان ‌و بزرگسالان دچار بیش فعالی – کمبود توجه در بی توجهی و تکانشگری مؤثر است .

سایر خانواده دارویی مثل سه حلقوی ها ، پمولین ، قبلا” در درمان ADHD به کار می رفتند اما امروزه به دلیل اثرات نا مطلوب احتمالی برروی کار کرد کبد (پمولین) و احتمال بروز آریتمی قلبی ( داروهای سه حلقوی ) توصیه می‌شوند.گنجاندن مواد غذایی حاوی اسید چرب ضروری امگا -۳ مانند ماهی ، کپسول روغن ماهی تخم مرغ وآجیل خام در برنامه غذایی کودکان بیش فعال – کمبود توجه در کنترل علائم بیماری آن ها مؤثر است .

در عین حال عناصر حیاتی روی و منیزیم نیز در کاهش بیش فعالی مؤثر ند. زیرا کنترل سیستم اعصاب مرکزی ومحیطی زیر نظر این دو ماده است و علائمی مانند واکنش بیش از حد به محرک های بیرونی، ، اختلال خواب و اختلال تمرکز نیز ناشی از کمبود آن ها در خون است مصرف موادی مانند طعم دهنده ها و رنگ های مصنوعی، کاکائو، پنیر، سرکه و آسپرین برای این گروه از بیماران مضر می‌باشد .

۴۹

و تجربه نشان می‌دهد متعاقب مصرف مواد یادشده فعالیت مغز بیماران بیش فعال به طورناگهانی افزایش یافته و آن ها در معرض حمله عصبی قرار می گیرند( کاپلان ، کاپلان ، ۲۰۰۷). طیق جدیدترین ضوابط آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا توصیه می شود قبل از شروع درمان با داروهای محرک بررسی های زیر انجام شود:

• • معاینه جسمی

• • فشارخون

• • اندازه گیری نبض و وزن

• اندازه گیری قد

توصیه می شود در کودکان و نوجوانانی که تحت درمان با داروهای محرک هستند سنجش قد ، وزن ، نبض و فشار خون هر سه ماه یکبار ومعاینه جسمی سالی یکبار انجام شود( کاپلان ، ۲۰۰۷ ). ارزیابی پیشرفت در مانی . کار پایش باشروع درمان دارویی آغاز می شود از آنجا که عملکرد تحصیلی بیش از همه آسیب میبینند. لازم است توجه خاصی به برقراری و تداوم رابطه نزدیک ، جمعی ‌و موثر با مدرسه کودک مبذول شود .

دراکثر بیماران داروهای محرک سبب کاهش بیش فعالی ، حواسپرتی ، تکانشگری ، حالت‌های انفجاری و تحریک پذیری می‌شوند وجود ندارد هر چند با کاهش ناقص توجه کودک میتواندبه طور مؤثرتری مطالب آموزشی را یاد بگیرد، بعلاوه دارو ممکن است موجب بالا رفتن عزت نفس کودکان مبتلا به بیش فعالی – کمبود توجه شود .

در این حالت این کودکان مداوم به خاطر رفتار خود مورد سرزنش قرار نمی گیرند. مداخلات روانی اجتماعی . مصرف دارو ‌به تنهایی ، غالبا” نمی تواند نیازهای جامع درمانی کودکان مبتلا ‌به این اختلال را برآورده سازد و فقط جنبه از برنامه چند وجهی در مان این احتمال محسوب می شود.

۵۰